เนื้อหาข้อมูล "สิงโตนิพนธ์"
- สิงโตนิพนธ์ คืออะไร
- ชื่อวิทยาศาสตร์
- ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
- ออกดอกช่วงเดือนไหน?
- การกระจายพันธุ์และนิเวศวิทยา
- การใช้ประโยชน์
สิงโตนิพนธ์ คืออะไร
สิงโตนิพนธ์ คือพืชชนิดหนึ่งในพรรณกล้วยไม้ป่าไทย ที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติในประเทศไทย สิงโตนิพนธ์เป็นพืชที่มีท่อลำเลียง (Vascular plants) ซึ่งอยู่ในหมวดพืชมีเมล็ด (Spermatophytes) โดยอยู่ในกลุ่มพืชดอก (Flowering plants) หรือ Angiosperms คือกลุ่มของพืชที่มีดอก มีรังไข่ และมีส่วนที่เรียกว่าออวุล (Ovule) เมื่อเกิดการปฏิสนธิ ออวุลจะเจริญไปเป็นเมล็ด และรังไข่ก็จะเจริญไปเป็นผล (Fruit) เพื่อห่อหุ้มเมล็ดนั้นไว้สำหรับการขยายพันธุ์พืชด้วยเมล็ดพันธุ์ต่อไป
ดอกสิงโตนิพนธ์ Bulbophyllum nipondhii
ชื่อวิทยาศาสตร์
สิงโตนิพนธ์ ชื่อวิทยาศาสตร์ ว่า Bulbophyllum nipondhii Seidenf. เป็นพันธุ์พืชในสกุล Bulbophyllum ซึ่งอยู่ในวงศ์กล้วยไม้ (Orchidaceae) โดยพืชวงศ์นี้อยู่ในอันดับ Asparagales.
ความหมาย คำระบุชนิด 'nipondhii' ตั้งขึ้นเพื่อเป็นเกียรติแก่ นายนิพนธ์ ศรนคร อดีตหัวหน้าเขตรักษาพันธุ์สัตว์ภูหลวง ผู้หวงแหนและดูแลรักษากล้วยไม้ในพื้นที่ ตีพิมพ์เป็นกล้วยไม้ชนิดใหม่ของโลกในวารสาร Nordic Journal of Botany 5: 162. 1985.
ชื่อพรรณไม้ชนิดนี้ มีชื่อไทยเป็นชื่อทางการว่า สิงโตนิพนธ์ (singto niphon) ซึ่งอ้างอิงตามหนังสือชื่อพรรณไม้แห่งประเทศไทย เต็ม สมิตินันทน์ (ฉบับแก้ไขเพิ่มเติม พ.ศ.2557) และมีชื่อสามัญ ภาษาอังกฤษ ว่า Nipondh's Bulbophyllum
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
สิงโตนิพนธ์ มีลักษณะเป็น กล้วยไม้อิงอาศัย หัวเทียมรูปรี สีน้ำตาลอมม่วง ผิวมัน สูงประมาณ 10.5 มม. ลำต้นเจริญทางด้านข้าง ใบ มี 1 ใบ รูปใบหอก กว้างประมาณ 1.5 ซม. ยาวประมาณ 3 ซม. ปลายแหลม ไม่มีก้านใบ
ดอกสิงโตนิพนธ์
ช่อดอกแบบช่อซี่ร่ม ออกจากโคนของ หัวเทียม ช่อดอก ยาวประมาณ 4 ซม. แต่ละช่อ มี 2-5 ดอก ใบประดับที่มีดอก ยาว 4.5-5.5 มม. ดอกสีม่วงแดง
- กลีบเลี้ยงบนรูปแถบแคบ กว้าง 1.5-1.7 มม. ยาว 3.5-3.7 มม.
- กลีบเลี้ยงข้างรูปแถบยาว 18.5-20.5 มม. เชื่อมติดกันยกเว้นโคนกลีบ
- กลีบดอกรูปเกือบกลม กว้าง 1.2-1.5 มม. ยาว 2-2.5 มม. มีเส้นตามยาว 3 เส้น
- กลีบปากสีม่วงแดง รูปขอบขนาน แกมรูปไข่โค้งลง กว้าง 1-1.5 มม. ยาว 3.5- 4.5 มม. ขอบเป็นร่อง
- เส้าเกสร ยาวประมาณ 3 มม. มีขนาดเล็ก
ผลแบบผลแห้งแตก
ออกดอกช่วงเดือนไหน?
สิงโตนิพนธ์ ออกดอกช่วงเดือน ตุลาคม-ธันวาคม ของทุกปี
การกระจายพันธุ์และนิเวศวิทยา
การกระจายพันธุ์ของสิงโตนิพนธ์ มีเขตการกระจายพันธุ์ในจีนตอนใต้และไทย สำหรับในประเทศไทย พบได้ตามป่าละเมาะเขาต่ำและป่าดิบเขาต่ำ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
การใช้ประโยชน์
การใช้ประโยชน์จากสิงโตนิพนธ์ เป็นพรรณไม้ที่มีศักยภาพเป็นไม้ประดับ
ที่มา : มานพ ผู้พัฒน์. (2559). กล้วยไม้ในกลุ่มป่าภูเขียว-น้ำหนาว. สำนักงานหอพรรณไม้ สำนักวิจัยการอนุรักษ์ป่าไม้และพันธุ์พืช, กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช.