สิงโตนิพนธ์ กล้วยไม้ป่า'ออกดอกเดือนไหน ชื่อวิทยาศาสตร์ ลักษณะ ถิ่นอาศัย หายาก?
เนื้อหาข้อมูล "สิงโตนิพนธ์"
- สิงโตนิพนธ์ คืออะไร
- ชื่อวิทยาศาสตร์
- ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
- ออกดอกช่วงเดือนไหน?
- การกระจายพันธุ์และนิเวศวิทยา
- การใช้ประโยชน์
สิงโตนิพนธ์ คืออะไร
สิงโตนิพนธ์ คือพืชชนิดหนึ่งในพรรณกล้วยไม้ป่าไทย ที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติในประเทศไทย สิงโตนิพนธ์เป็นพืชที่มีท่อลำเลียง (Vascular plants) ซึ่งอยู่ในหมวดพืชมีเมล็ด (Spermatophytes) โดยอยู่ในกลุ่มพืชดอก (Flowering plants) หรือ Angiosperms คือกลุ่มของพืชที่มีดอก มีรังไข่ และมีส่วนที่เรียกว่าออวุล (Ovule) เมื่อเกิดการปฏิสนธิ ออวุลจะเจริญไปเป็นเมล็ด และรังไข่ก็จะเจริญไปเป็นผล (Fruit) เพื่อห่อหุ้มเมล็ดนั้นไว้สำหรับการขยายพันธุ์พืชด้วยเมล็ดพันธุ์ต่อไป
ชื่อวิทยาศาสตร์
สิงโตนิพนธ์ ชื่อวิทยาศาสตร์ ว่า Bulbophyllum nipondhii Seidenf. เป็นพันธุ์พืชในสกุล Bulbophyllum ซึ่งอยู่ในวงศ์กล้วยไม้ (Orchidaceae) โดยพืชวงศ์นี้อยู่ในอันดับ Asparagales.
ความหมาย คำระบุชนิด 'nipondhii' ตั้งขึ้นเพื่อเป็นเกียรติแก่ นายนิพนธ์ ศรนคร อดีตหัวหน้าเขตรักษาพันธุ์สัตว์ภูหลวง ผู้หวงแหนและดูแลรักษากล้วยไม้ในพื้นที่ ตีพิมพ์เป็นกล้วยไม้ชนิดใหม่ของโลกในวารสาร Nordic Journal of Botany 5: 162. 1985.
ดอกสิงโตนิพนธ์ Bulbophyllum nipondhii
ชื่อพรรณไม้ชนิดนี้ มีชื่อไทยเป็นชื่อทางการว่า สิงโตนิพนธ์ (singto niphon) ซึ่งอ้างอิงตามหนังสือชื่อพรรณไม้แห่งประเทศไทย เต็ม สมิตินันทน์ (ฉบับแก้ไขเพิ่มเติม พ.ศ.2557) และมีชื่อสามัญ ภาษาอังกฤษ ว่า Nipondh's Bulbophyllum
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
สิงโตนิพนธ์ มีลักษณะเป็น กล้วยไม้อิงอาศัย หัวเทียมรูปรี สีน้ำตาลอมม่วง ผิวมัน สูงประมาณ 10.5 มม. ลำต้นเจริญทางด้านข้าง ใบ มี 1 ใบ รูปใบหอก กว้างประมาณ 1.5 ซม. ยาวประมาณ 3 ซม. ปลายแหลม ไม่มีก้านใบ
ดอกสิงโตนิพนธ์
ช่อดอกแบบช่อซี่ร่ม ออกจากโคนของ หัวเทียม ช่อดอก ยาวประมาณ 4 ซม. แต่ละช่อ มี 2-5 ดอก ใบประดับที่มีดอก ยาว 4.5-5.5 มม. ดอกสีม่วงแดง
- กลีบเลี้ยงบนรูปแถบแคบ กว้าง 1.5-1.7 มม. ยาว 3.5-3.7 มม.
- กลีบเลี้ยงข้างรูปแถบยาว 18.5-20.5 มม. เชื่อมติดกันยกเว้นโคนกลีบ
- กลีบดอกรูปเกือบกลม กว้าง 1.2-1.5 มม. ยาว 2-2.5 มม. มีเส้นตามยาว 3 เส้น
- กลีบปากสีม่วงแดง รูปขอบขนาน แกมรูปไข่โค้งลง กว้าง 1-1.5 มม. ยาว 3.5- 4.5 มม. ขอบเป็นร่อง
- เส้าเกสร ยาวประมาณ 3 มม. มีขนาดเล็ก
ผลแบบผลแห้งแตก
ออกดอกช่วงเดือนไหน?
สิงโตนิพนธ์ ออกดอกช่วงเดือน ตุลาคม-ธันวาคม ของทุกปี
การกระจายพันธุ์และนิเวศวิทยา
การกระจายพันธุ์ของสิงโตนิพนธ์ มีเขตการกระจายพันธุ์ในจีนตอนใต้และไทย สำหรับในประเทศไทย พบได้ตามป่าละเมาะเขาต่ำและป่าดิบเขาต่ำ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
การใช้ประโยชน์
การใช้ประโยชน์จากสิงโตนิพนธ์ เป็นพรรณไม้ที่มีศักยภาพเป็นไม้ประดับ
ที่มา : มานพ ผู้พัฒน์. (2559). กล้วยไม้ในกลุ่มป่าภูเขียว-น้ำหนาว. สำนักงานหอพรรณไม้ สำนักวิจัยการอนุรักษ์ป่าไม้และพันธุ์พืช, กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช.