เนื้อหาข้อมูลพันธุ์ไม้ 'รกฟ้า'
- รกฟ้า คืออะไร
- ชื่อไทย, ชื่อพื้นเมือง (ชื่อท้องถิ่น)
- ประโยชน์และสรรพคุณ
- ชื่อสามัญ (ภาษาอังกฤษ)
- ชื่อวิทยาศาสตร์
- อนุกรมวิธานพืช (Plant Taxonomy)
- ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
- ออกดอกเดือนไหน
- นิเวศวิทยา ถิ่นอาศัย
- การกระจายพันธุ์
รกฟ้า คืออะไร
รกฟ้า คือพันธุ์ไม้ไทยชนิดหนึ่งซึ่งเป็นพืชพื้นเมืองที่มีถิ่นกำเนิดตามธรรมชาติและกระจายพันธุ์อยู่ในประเทศไทย ถูกจัดอยู่ในกลุ่มพืชดอก (Flowering plants) หรือ Angiosperms ซึ่งเป็นกลุ่มของพืชที่มีดอก มีรังไข่ และมีส่วนที่เรียกว่าออวุล (Ovule) เมื่อเกิดการปฏิสนธิ ออวุลจะเจริญไปเป็นเมล็ด และรังไข่ก็จะเจริญไปเป็นผล (Fruit) เพื่อห่อหุ้มเมล็ดนั้นไว้สำหรับการขยายพันธุ์พืชด้วยเมล็ดพันธุ์ต่อไป
ชื่อไทย, ชื่อพื้นเมือง (ชื่อท้องถิ่น)
พันธุ์ไม้ไทยชนิดนี้ นอกจากมีชื่อไทยว่า 'รกฟ้า' แล้วยังมีชื่ออื่นที่เป็นชื่อพื้นเมือง (vernacular name) หรือ ชื่อท้องถิ่น (local name) ซึ่งเรียกชื่อแตกต่างกันไปตามแต่ละท้องถิ่นอีก เช่น ฮกฟ้า, เชือก, เซียก, เซือก, สะพิแคล่, กอง, คลี้, จะลีก เป็นต้น.
ประโยชน์และสรรพคุณ
การใช้ประโยชน์ของรกฟ้า เนื้อไม้แข็งแรง ชักเงาได้ดี ใช้ในการก่อสร้างบ้านเรือน ทำไม้เสา คาน กระดาน ต่อเรือ ทำเครื่องเรือน เครื่องมือการเกษตร, เปลือกมีรสฝาดสมาน ต้มน้ำดื่มแก้ท้องร่วง ท้องเสีย ใช้ล้างแผล ช่วยห้ามเลือด, เปลือกต้นและ ผลใช้ในการย้อมผ้าและฟอกหนัง ให้สีน้ำตาลเข้ม-ดำ
ชื่อสามัญ (ภาษาอังกฤษ)
ชื่อสามัญ (Common name) ของ รกฟ้า ภาษาอังกฤษ ว่า Asna, Indian Laurel, Silver grey wood.
ชื่อวิทยาศาสตร์
รกฟ้า ชื่อวิทยาศาสตร์ ว่า Terminalia elliptica Willd. เป็นพันธุ์ไม้ไทยในสกุล Terminalia โดยถูกจัดอยู่ในวงศ์ Combretaceae ซึ่งเป็นวงศ์พืชในอันดับ Myrtales.
ชื่อพ้อง (Synonyms)
- Terminalia alata B. Heyne ex Roth
- Terminalia tomentosa Wight & Arn.
อนุกรมวิธานพืช (Plant Taxonomy)
- อาณาจักร (Kingdom) : Plantae
- ไฟลัม (Phylum) : Streptophyta
- ชั้น (Class) : Equisetopsida
- ชั้นย่อย (Subclass) : Magnoliidae
- อันดับ (Order) : Myrtales
- วงศ์ (Family) : Combretaceae
- สกุล (Genus) : Terminalia
- ชนิด (Species) : Terminalia elliptica
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
รกฟ้า มีลักษณะวิสัยเป็นไม้ต้น สูง 15-30 ม. ผลัดใบ ลำต้นเปลาตรง เปลือกสีน้ำตาลเข้ม-อมเทา แตกเป็น ร่องลึกตามแนวยาว ต้นอายุมากจะแตกเป็นร่องลึกหรือสะเก็ดรูปสี่เหลี่ยม ตามกิ่งอ่อน แผ่นใบ ก้านใบ และช่อดอก มีขนสั้นประปราย-เกลี้ยง
ใบเดี่ยว เรียงตรงข้ามหรือกิ่งตรงข้าม รูปขอบขนาน หรือรูปรีแกมขอบขนาน กว้าง 7-15 ซม. ยาว 15-27 ซม. ปลายใบและโคนใบมน-แหลม ขอบใบเรียบหรือหยักมนเล็กน้อย เส้นแขนงใบข้างละ 10-18 เส้น มีต่อมนูน 1 คู่ที่เส้นกลางใบช่วงโคน แผ่นใบหนา ก้านใบยาว 1-2 ซม.
ช่อดอกแบบแยกแขนง ยาว 15-30 ซม. ออกตามซอกใบและปลายกิ่ง ช่อย่อยแบบกระจะ ก้านดอกย่อยยาว 1-2 มม. กลีบเลี้ยงคล้ายถ้วย สูงประมาณ 1-2 มม. ปลายแยก 5 แฉกตื้น ไม่มีกลีบดอก ดอกบานกว้าง 3-4 มม. สีเหลืองอ่อน มีกลิ่นหอมอ่อน ๆ
ผลมีเนื้อแข็ง รูปขอบขนานหรือรูปรี ยาว 4-6 ซม. มีครีบตามแนวยาว 5 ครีบ ครีบกว้าง 1-2 ซม. ขอบครีบอาจบิดเป็นคลื่น ผลอ่อนสีเขียวอ่อน หรือแต้มแดงเรื่อ ๆ
ออกดอกเดือนไหน
ดอกรกฟ้า ออกดอกเดือนมิถุนายน - สิงหาคม ติดผลเดือน สิงหาคม - พฤศจิกายน
นิเวศวิทยา ถิ่นอาศัย
ถิ่นอาศัยของต้นรกฟ้า พบขึ้นตามที่ราบ ทุ่งนา หรือบนภูเขาลาดชัน ดินปนทรายหรือดินลูกรังที่มีการระบายน้ำดี ในป่า เบญจพรรณ และป่าเต็งรัง ที่ความสูงจากระดับน้ำทะเล 50-1,000 ม.
การกระจายพันธุ์
การกระจายพันธุ์ของต้นรกฟ้า ในประเทศไทยพบเกือบทุกภาค ยกเว้นภาคใต้ ประเทศลาวพบทั่วประเทศ ประเทศอินเดีย ศรีลังกา เนปาล บังกลาเทศ เมียนมาร์ และทั่วภูมิภาคอินโดจีน