เนื้อหาข้อมูลพันธุ์ไม้ 'นมแมว'
- นมแมว คืออะไร
- ชื่อไทย, ชื่อพื้นเมือง (ชื่อท้องถิ่น)
- ประโยชน์และสรรพคุณ
- ชื่อวิทยาศาสตร์
- อนุกรมวิธานพืช (Plant Taxonomy)
- ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
- ออกดอกเดือนไหน
- นิเวศวิทยา ถิ่นอาศัย
- การกระจายพันธุ์
นมแมว คืออะไร
นมแมว คือพันธุ์ไม้ไทยชนิดหนึ่ง ที่มีถิ่นกำเนิดตามธรรมชาติและกระจายพันธุ์อยู่ในประเทศไทย โดยถูกจัดอยู่ในกลุ่มพืชดอก (Flowering plants) หรือ Angiosperms ซึ่งเป็นกลุ่มของพืชที่มีดอก มีรังไข่ และมีส่วนที่เรียกว่าออวุล (Ovule) เมื่อเกิดการปฏิสนธิ ออวุลจะเจริญไปเป็นเมล็ด และรังไข่ก็จะเจริญไปเป็นผล (Fruit) เพื่อห่อหุ้มเมล็ดนั้นไว้สำหรับการขยายพันธุ์พืชด้วยเมล็ดพันธุ์ต่อไป
ชื่อไทย, ชื่อพื้นเมือง (ชื่อท้องถิ่น)
พันธุ์ไม้ไทยชนิดนี้ นอกจากมีชื่อไทยว่า 'นมแมว' แล้วยังมีชื่ออื่นที่เป็นชื่อพื้นเมือง (vernacular name) หรือ ชื่อท้องถิ่น (local name) ซึ่งเรียกชื่อแตกต่างกันไปตามแต่ละท้องถิ่นอีก เช่น กะหวัน, เครือกล้วยน้อย, หมากกล้วยเห็น เป็นต้น.
ประโยชน์และสรรพคุณ
การใช้ประโยชน์ของนมแมว ผลอ่อนมีรสฝาด ผลสุกสีเหลืองรสหวานหอมกินได้, แก่น ตากแห้งต้มน้ำดื่มเป็นยาบำรุงหัวใจ แก้ปวด เมื่อย รักษาโรคกระเพาะ, ราก ต้มน้ำดื่มบำรุงน้ำนมในแม่ลูกอ่อนหรืออยู่ไฟ, เถา เนื้อเหนียวใช้ทำขอบตะกร้า กระบุง สวิง กงลอบ กงไซ, ดอกมีกลิ่นหอมเย็น นำมาบูชาพระ หรือปลูกประดับ
ชื่อวิทยาศาสตร์
นมแมว ชื่อวิทยาศาสตร์ ว่า Uvaria siamensis (Scheff.) L.L.Zhou, Y.C.F.Su & R.M.K.Saunders เป็นพันธุ์ไม้ไทยในสกุล Uvaria โดยถูกจัดอยู่ในวงศ์ Annonaceae ซึ่งเป็นวงศ์พืชในอันดับ Magnoliales.
ชื่อพ้อง (Synonyms)
- Melodorum siamense (Scheff.) Bân (1974)
- Rauwenhoffia siamensis Scheff. (1885 publ. 1881)
- Fissistigma schefferi (Pierre ex Finet & Gagnep.) Merr. (1919)
- Melodorum fruticosum Lour. (1790)
- Melodorum schefferi Pierre ex Finet & Gagnep. (1906)
- Unona dumetorum Dunal (1817)
- Uvaria godefroyana Finet & Gagnep. (1906)
- Uvaria godefroyana var. nervosa Finet & Gagnep. (1907)
อนุกรมวิธานพืช (Plant Taxonomy)
- อาณาจักร (Kingdom) : Plantae
- ไฟลัม (Phylum) : Streptophyta
- ชั้น (Class) : Equisetopsida
- ชั้นย่อย (Subclass) : Magnoliidae
- อันดับ (Order) : Magnoliales
- วงศ์ (Family) : Annonaceae
- สกุล (Genus) : Uvaria
- ชนิด (Species) : Uvaria siamensis
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
นมแมว มีลักษณะวิสัยเป็นไม้พุ่มรอเลื้อย ยาวได้ถึง 7 ม. ตามกิ่งอ่อน ใบ ก้านใบ ดอก และช่อดอกมีขนกระจุก รูปดาวสีน้ำตาลแดง ใบเดี่ยว เรียงสลับ ใบรูปรี หรือรูปขอบขนาน ยาว 8-15 ซม. ปลายใบแหลม โคนใบมนหรือเว้า เล็กน้อย แผ่นใบค่อนข้างหนาและเรียบ ผิวใบด้านล่างมีขนกระจุกประปราย เส้นแขนงใบข้างละ 9-11 เส้น ปลายเส้น โค้งจรดกัน ก้านใบยาว 3-5 มม.
ดอกเดี่ยวหรือแบบช่อกระจุก ออกตรงข้ามใบ มี 1-3 ดอก/ช่อ ก้านดอกยาว 5-8 มม. กลีบเลี้ยง 3 กลีบ สีเขียวอ่อน กลีบดอก 6 กลีบ สีเหลืองนวล รูปไข่กว้าง ยาว 1 ซม. ปลายแหลม ดอกบานกว้าง 2 ซม. ดอกมีกลิ่นหอมเย็น
ผลทรงกลมหรือแกมรี เส้นผ่านศูนย์กลาง 1.5-2 ซม. ปลายมีติ่งสั้น มีขนสั้นหนาแน่น ก้านผล ยาว 5-8 มม. ติดเป็นกลุ่ม ๆ ละ 2-10 ผล ก้านช่อผลยาว 1-2 ซม. ผลสุกสีเหลือง มี 2-4 เมล็ด/ผล
ออกดอกเดือนไหน
ดอกนมแมว ออกดอกเดือนเมษายน - สิงหาคม ผลแก่เดือนมิถุนายน - ตุลาคม
นิเวศวิทยา ถิ่นอาศัย
ถิ่นอาศัยของต้นนมแมว พบขึ้นตามที่โล่งแจ้ง หรือชายป่า ป่าดิบแล้งและป่าทุ่งป่าทาม ที่ความสูงใกล้ระดับน้ำทะเลจนถึงประมาณ 300 ม.
การกระจายพันธุ์
การกระจายพันธุ์ของต้นนมแมว เป็นพบทุกภาคของประเทศไทยและลาว ประเทศเมียนมาร์ กัมพูชา เวียดนาม และคาบสมุทร มาเลเซีย