ลั่นทมขาว (ลั่นทมใบมน, จำปาขาว, จำปา, ลีลาวดี) ลักษณะดอก ประโยชน์ สรรพคุณ.
เนื้อหาข้อมูลพันธุ์ไม้ 'ลั่นทมขาว'
- ลั่นทมขาว คืออะไร
- ชื่อไทย, ชื่อพื้นเมือง (ชื่อท้องถิ่น)
- ประโยชน์และสรรพคุณ
- ชื่อสามัญ (ภาษาอังกฤษ)
- ชื่อวิทยาศาสตร์
- อนุกรมวิธานพืช (Plant Taxonomy)
- ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
- ออกดอกเดือนไหน
- นิเวศวิทยา ถิ่นอาศัย
- การขยายพันธุ์
- การกระจายพันธุ์
ลั่นทมขาว คืออะไร
ลั่นทมขาว คือพันธุ์ไม้ต่างถิ่นชนิดหนึ่งซึ่งเป็นพืชพื้นเมืองที่มีถิ่นกำเนิดตามธรรมชาติและกระจายพันธุ์อยู่ในหมู่เกาะแคริบเบียน ถูกจัดอยู่ในกลุ่มพืชดอก (Flowering plants) หรือ Angiosperms ซึ่งเป็นกลุ่มของพืชที่มีดอก มีรังไข่ และมีส่วนที่เรียกว่าออวุล (Ovule) เมื่อเกิดการปฏิสนธิ ออวุลจะเจริญไปเป็นเมล็ด และรังไข่ก็จะเจริญไปเป็นผล (Fruit) เพื่อห่อหุ้มเมล็ดนั้นไว้สำหรับการขยายพันธุ์พืชด้วยเมล็ดพันธุ์ต่อไป
ชื่อไทย, ชื่อพื้นเมือง (ชื่อท้องถิ่น)
พันธุ์ไม้ต่างถิ่นชนิดนี้ นอกจากมีชื่อไทยว่า 'ลั่นทมขาว' แล้วยังมีชื่ออื่นที่เป็นชื่อพื้นเมือง (vernacular name) หรือ ชื่อท้องถิ่น (local name) ซึ่งเรียกชื่อแตกต่างกันไปตามแต่ละท้องถิ่นอีก เช่น ลั่นทมขาวพวง, ลั่นทมใบมน, จำปาขาว, จำปา, ลีลาวดี เป็นต้น.
ประโยชน์และสรรพคุณ
การใช้ประโยชน์ของลั่นทมขาว เปลือกรากใช้เป็นยาระบาย ขับน้ำเหลืองเสีย รักษาโรคงูสวัด, น้ำยางใช้ทาแก้โรคหิด หรือตาปลา, ฝึกฝนกับน้ำใช้ทาแก้ริดสีดวงทวาร, ดอกมีความสวยงามและส่งกลิ่นหอมตลอดวัน นิยมปลูกเป็นไม้ประดับตามบ้านเรือน โรงแรม สถานที่ราชการและวัด
ชื่อสามัญ (ภาษาอังกฤษ)
ชื่อสามัญ (Common name) ของ ลั่นทมขาว ภาษาอังกฤษ ว่า Great White Frangipani, Frangipani, Temple Tree, Graveyard Flower.
ชื่อวิทยาศาสตร์
ลั่นทมขาว ชื่อวิทยาศาสตร์ ว่า Plumeria obtusa L. เป็นพันธุ์ไม้ต่างถิ่นในสกุล Plumeria โดยถูกจัดอยู่ในวงศ์ Apocynaceae ซึ่งเป็นวงศ์พืชในอันดับ Gentianales.
อนุกรมวิธานพืช (Plant Taxonomy)
- อาณาจักร (Kingdom) : Plantae
- ไฟลัม (Phylum) : Streptophyta
- ชั้น (Class) : Equisetopsida
- ชั้นย่อย (Subclass) : Magnoliidae
- อันดับ (Order) : Gentianales
- วงศ์ (Family) : Apocynaceae
- สกุล (Genus) : Plumeria
- ชนิด (Species) : Plumeria obtusa
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
ลั่นทมขาว มีลักษณะวิสัยเป็นไม้พุ่ม สูงได้ถึง 10 ม. ผลัดหรือไม่ผลัดใบ แตกกิ่งต่ำแผ่คล้ายรูปร่ม ทุกส่วนมีน้ำยาง สีขาวขุ่น เปลือกบางสีน้ำตาลอมเทา ต้นอายุมากเปลือกจะเป็นปุ่มปมและหนาคล้ายไม้ก็อก
ใบเดี่ยว เรียงเวียนถี่ใกล้ ปลายกิ่ง รูปใบหอกกลับ กว้าง 6 10 ซม. ยาว 15-30 ซม. ปลายใบมน-กลม (จุดเด่นของชนิดนี้) โคนใบสอบเรียว แผ่นใบหนาคล้ายแผ่นหนัง มีขนสั้นนุ่มตามเส้นแขนงใบและก้านใบ เส้นแขนงใบข้างละ 20-25 เส้น เรียงตัวขนานกัน ปลายเส้นจรดกันและขนานกับขอบใบ ก้านใบยาว 4-7 ซม.
ช่อดอกแยกแขนง คล้ายรูปร่ม ช่อย่อยแบบช่อกระจุก ออกตามปลายกิ่ง มักห้อยลง ก้านช่อดอกยาว 20-30 ซม. ดอกมีกลิ่นหอม กลีบดอก 5 กลีบ สีขาว ไส้กลางดอก สีเหลือง รูปไข่กลับ ยาว 4-5 ซม. ปลายมน-กลม เรียงบิดเวียนคล้ายกังหัน โคนเชื่อมติดกัน ดอกบานกว้าง 5-7 ซม. ดอกมีกลิ่นหอม กลีบเลี้ยงมีขนาดเล็กคล้ายติ่งสั้น 5 ติ่ง
ผลเป็นฝักคู่ เมื่อแก่แตกแนวเดียว รูปทรงกระบอก กว้าง 1.5-1.8 ซม. ยาว 12-17 ซม. มีเมล็ดจำนวนมาก รูปรีแบน มีพู่ขนสีขาวที่ปลายด้านเดียว
ออกดอกเดือนไหน
ดอกลั่นทมขาว ออกดอกและติดผลตลอดทั้งปี แต่จะออกมากช่วงฤดูแล้ง
นิเวศวิทยา ถิ่นอาศัย
ต้นลั่นทมขาว เป็นพืชทนแล้งและดินเค็มได้ดี ชอบขึ้นบนดินที่มีการระบายน้ำได้ดีหรือขึ้นตามซอกหินที่มีดินน้อยและแสงแดดจัด แต่จะชอบดินที่มีความชื้นมากกว่าลั่นทมใบแหลม (Plumeria rubra)
การขยายพันธุ์
ต้นลั่นทมขาว สามารถขยายพันธุ์ได้ง่ายด้วยการปักชำกิ่ง ตอนกิ่ง หรือเสียบยอด ลั่นทมขาวสายพันธุ์แท้มีดอกสีขาวไส้เหลืองเท่านั้น ไม่มีความผันแปรเป็นสีอื่น การผสมข้าม พันธุ์ยังทำได้น้อยกว่าลั่นทมใบแหลม
การกระจายพันธุ์
การกระจายพันธุ์ของต้นลั่นทมขาว เป็นพืชพื้นเมืองในหมู่เกาะแคริบเบียน บริเวณภูมิภาคอเมริกากลาง นิยมนำมาปลูกประดับ ตามสถานที่ต่าง ๆ ในเขตร้อนทั่วโลก รวมทั้งในประเทศไทยและลาว มักปลูกปะปนกับลั่นทมใบแหลม
