ข้อมูลความรู้เกี่ยวกับ"เสี้ยวภูลังกา"
- เสี้ยวภูลังกา คืออะไร
- ชื่อวิทยาศาสตร์
- ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
- ออกดอกช่วงเดือนไหน?
- การกระจายพันธุ์และถิ่นอาศัย
- การใช้ประโยชน์และสรรพคุณ
- สถานภาพของเสี้ยวภูลังกา
เสี้ยวภูลังกา คืออะไร
เสี้ยวภูลังกา คือพืชชนิดหนึ่งในพืชตระกูลถั่ว ที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติในประเทศไทย เสี้ยวภูลังกาเป็นพืชที่มีท่อลำเลียง (Vascular plants) ซึ่งอยู่ในหมวดพืชมีเมล็ด (Spermatophytes) โดยอยู่ในกลุ่มพืชดอก (Flowering plants) หรือ Angiosperms คือกลุ่มของพืชที่มีดอก มีรังไข่ และมีส่วนที่เรียกว่าออวุล (Ovule) เมื่อเกิดการปฏิสนธิ ออวุลจะเจริญไปเป็นเมล็ด และรังไข่ก็จะเจริญไปเป็นผล (Fruit) เพื่อห่อหุ้มเมล็ดนั้นไว้สำหรับการขยายพันธุ์พืชด้วยเมล็ดพันธุ์ต่อไป
ชื่อวิทยาศาสตร์
เสี้ยวภูลังกา Bauhinia nakhonphanomensis; ภาพโดย Chatan W (2013) A new species of Bauhinia L. (Caesalpinioideae, Leguminosae) from Nakhon Phanom Province, Thailand. PhytoKeys 26 : 1 – 5.
เสี้ยวภูลังกา ชื่อวิทยาศาสตร์ ว่า Bauhinia nakhonphanomensis Chatan เป็นพันธุ์พืชในสกุล Bauhinia ซึ่งอยู่ในวงศ์ถั่ว (Fabaceae) โดยพืชวงศ์นี้อยู่ในอันดับ Fabales. ความหมายของคำระบุชนิด "nakhonphanomensis" หมายถึง พบที่จังหวัดนครพนม
ชื่อพรรณไม้ชนิดนี้ มีชื่อไทยเป็นชื่อทางการว่า เสี้ยวนครพนม (siao nakhon phanom) ซึ่งอ้างอิงตามหนังสือชื่อพรรณไม้แห่งประเทศไทย เต็ม สมิตินันทน์ (ฉบับแก้ไขเพิ่มเติม พ.ศ.2557) นอกจากชื่อนี้แล้ว ยังมีชื่ออื่นที่เรียกแตกต่างกันไปตามแต่ละท้องถิ่น อีกหลายชื่อ เช่น เสี้ยวภูลังกา, เถากระไดลิง เป็นต้น
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
เสี้ยวภูลังกา มีลักษณะเป็น ไม้เถาเนื้อแข็ง เถาแบนพับกลับไปมา ยาวถึง 30 ม. กิ่งอ่อนเกลี้ยง ใบเดี่ยว เรียงเวียน รูปไข่ กว้าง 4-8 ซม. ยาว 7-14.5 ซม. ปลายใบเรียวแหลม โคนตัดหรือเว้ารูปหัวใจ มีเส้นใบจากโคนใบ 5 เส้น ใบแก่ผิวใบด้านบนเกลี้ยงเป็นมันเงา ด้านล่างเกลี้ยงหรือมีขนสีสนิมประปรายใกล้โคนใบ ก้านใบ ยาว 3-4 ซม.
ดอกเสี้ยวภูลังกา
ช่อดอกแบบช่อกระจะ ตั้งขึ้น ยาว 10-20 ซม. ออกตามปลายกิ่งและซอกใบใกล้ปลายกิ่ง มีขนสั้นหนาแน่น สีสนิมที่ปลาย ช่อดอกอ่อน กลีบเลี้ยงเชื่อมติดกันเป็นหลอด ปลายแยก 5 แฉก และโค้งกลับ รูปหอก ยาว 1.5-2 ซม. กลีบดอกสีชมพู มี 5 กลีบ รูปซ้อน ยาว 2.5-3 ซม. มีขนแบบขนแกะสีขาวทั้งสองด้าน เกสรเพศผู้สมบูรณ์เพศ 3 อัน ยาวกว่าที่เป็นหมัน 6-7 อัน ก้านชูอับเรณูสีชมพูเข้มหรือสีชมพูอ่อน รังไข่สีชมพูเข้ม มีขน
ผลเป็นฝักแบนเมื่อแก่แตกออก
ออกดอกช่วงเดือนไหน?
เสี้ยวภูลังกา ออกดอกและเป็นผลเดือนกุมภาพันธ์-กรกฎาคม
การกระจายพันธุ์และถิ่นอาศัย
เสี้ยวภูลังกา เป็นพืชถิ่นเดียวของประเทศไทย การกระจายพันธุ์ในประเทศไทย ขึ้นตามชายป่า หรือที่โล่งใกล้ลำธารในป่าดิบแล้ง ที่ระดับความสูง 170-240 ม. ในอุทยานแห่งชาติภูลังกา จังหวัดนครพนม
การใช้ประโยชน์และสรรพคุณ
การใช้ประโยชน์จากเสี้ยวภูลังกา มีศักยภาพเป็นไม้ดอกประดับ
สถานภาพของเสี้ยวภูลังกา
เสี้ยวภูลังกา เป็นพรรณไม้ที่มีการประเมินสถานภาพตามเกณฑ์ IUCN (2001) คือ ใกล้สูญพันธุ์อย่างยิ่ง (CR)
ที่มา : สำนักงานหอพรรณไม้. (2558). พืชที่ถูกคุกคามในป่าภูวัว-ภูลังกา. สำนักวิจัยการอนุรักษ์ป่าไม้และพันธุ์พืช, กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช.